بررسی رویکردهای یادگیری و چگونگی گرایش به آنها در دانشجویان: کاربردی از پژوهش آمیخته

مهم‌ترین هدف نظامهای آموزشی افزایش یادگیری فراگیران و تلاش برای بهبود کیفیت آن است. چنین آرمانی در آموزش‌عالی جایگاه ویژه‌ای دارد. هدف اصلی پژوهش بررسی رویکردهای یادگیری دانشجویان و چگونگی گرایش به آنها در جامعه دانشجویان دانشگاه تهران بود. روش شناسی پژوهش مبتنی بر رویکرد آمیخته به روش تشریحی بود. در پژوهش آمیخته هر دو رویکرد کمّی (برای پاسخ به چیستی رویکرد یادگیری دانشجویان) و کیفی(برای پاسخ به چرایی رویکرد یادگیری دانشجویان) به‌عنوان مکمل هم به‌کار می‌رود. جامعه پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه تهران در سال تحصیلی 89-1388 بود. از این مجموعه و در قسمت کمّی پژوهش 220 نفر به‌صورت تصادفی و برای قسمت دوم از بین افراد انتهایی در رویکردهای یادگیری 6 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. دو ابزار پرسشنامه (فرم دو عاملی پرسشنامه رویکردهای یادگیری بیگز و همکاران، 2001) و مصاحبه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شدند. ضریب اعتبار پرسشنامه رویکردهای یادگیری برای رویکرد عمقی 73/0 و برای رویکرد سطحی 80/0 به‌دست آمد. در تحلیلهای کمّی از روش تحلیل خوشه‌ای برای خوشه‌بندی دانشجویان بر حسب رویکرد یادگیری و آزمون MANOVA و در تحلیلهای کیفی از کدگذاری مصاحبه‌ها استفاده شد. نتایج کمّی این پژوهش نشان داد دانشجویان دانشگاه تهران بیشتر از رویکرد یادگیری عمیق استفاده می کنند. دانشجویان مقاطع بالاتر و همچنین، رشته‌های فنی و مهندسی میانگین بالاتری برای رویکرد عمیق یادگیری داشتند. در تحلیلهای کیفی نیز پنج درونمایه اصلی برای چرایی انتخاب رویکرد یادگیری دانشجویان به‌دست آمد: روش تدریس مدرس، روش ارزشیابی مدرس، هدف یادگیری دانشجویان، راهبرد یادگیری دانشجویان و محتوای برنامه درسی.